9 minuten04/09/2024
De term dubbele materialiteit heeft de laatste tijd meer aandacht gekregen door de opname ervan als rapportagevereiste in de Corporate Sustainability and Reporting Directive (CSRD) van de EU. Voor degenen die niet weten wat dubbele materialiteit inhoudt, hebben we deze gids samengesteld om u te helpen meer inzicht te krijgen.
In dit artikel gaan we dieper in op wat dubbele materialiteit is, waarom het belangrijk is, waarom het een onderwerp van discussie is, hoe het door de EU wordt gezien en hoe organisaties dubbele materialiteit in hun ESG- en duurzaamheidsprogramma's kunnen opnemen.
Dubbele materialiteit gedefinieerd
In essentie draait het concept van dubbele materialiteit om twee belangrijke punten: ten eerste hoe milieu-, sociale en bestuurskwesties (ESG), zoals klimaatverandering, de activiteiten van een organisatie aanzienlijk kunnen beïnvloeden; en ten tweede hoe de acties van een organisatie ESG-kwesties materieel kunnen beïnvloeden.
Het begrip dubbele materialiteit, hoewel niet universeel gedefinieerd binnen het domein van ESG en duurzaamheid, is geworteld in het geaccepteerde begrip materialiteit van de financiële sector. In de financiële context wordt een kwestie als 'materieel' beschouwd als het "redelijkerwijs waarschijnlijk is dat deze de besluitvorming van investeerders zal beïnvloeden". Dergelijke informatie is kritisch en moet in detail worden bekendgemaakt, omdat het weglaten ervan de besluitvorming van een belegger zou kunnen belemmeren.
Dit principe van materialiteit benadrukt dat wat als belangrijk wordt beschouwd van organisatie tot organisatie kan verschillen, afhankelijk van hun omvang en reikwijdte. Een uitgave van € 20.000 kan bijvoorbeeld van cruciaal belang zijn voor een klein bedrijf met een jaaromzet van €200.000, maar verwaarloosbaar voor een bedrijf dat jaarlijks €2 miljard verdient.
De toepassing van materialiteit is uitgebreid om de openbaarmaking van zowel financiële als niet-financiële gegevens over de ESG- en duurzaamheidsinspanningen van een bedrijf aan te moedigen. Dubbele materialiteit bevordert dit door entiteiten aan te sporen de wederzijdse impact tussen hen en ESG-kwesties te evalueren, waarbij alle aspecten van ESG worden meegenomen, vooral nu klimaatrisico's en wettelijke eisen toenemen. Bovendien erkent dubbele materialiteit een breder scala aan belanghebbenden dan alleen investeerders, waaronder het algemene publiek, waardoor de verantwoordingsplicht van organisaties tegenover deze groepen wordt benadrukt.
Het belang van dubbele materialiteit
Een belangrijk punt van kritiek op ESG- en duurzaamheidsinitiatieven is het niet implementeren van strenge rapportagenormen. Deze tekortkoming leidde er vaak toe dat organisaties zich bezighielden met greenwashing, waarbij hun milieu-inspanningen werden overdreven of verkeerd werden voorgesteld. Als reactie op dit probleem is het concept van dubbele materialiteit geïntroduceerd als corrigerende maatregel. Deze benadering verplicht bedrijven om een rapportagekader te hanteren dat transparant en betrouwbaar is en gebaseerd op concrete gegevens. Volgens de principes van dubbele materialiteit moet elke factor binnen het ESG-domein die een significante invloed heeft op de activiteiten of de financiële gezondheid van het bedrijf bekend worden gemaakt aan investeerders en andere relevante belanghebbenden.
De grondgedachte achter dit strenge rapportagecriterium is het bevorderen van een cultuur van verantwoording bij bedrijven. Door een hogere standaard van transparantie af te dwingen, wordt niet alleen van bedrijven verwacht dat ze hun ESG-verplichtingen serieuzer nemen, maar worden ze ook aangemoedigd om actief te streven naar het bereiken van netto nul emissies. Deze verschuiving is cruciaal om de gevolgen van klimaatverandering te beperken en om aan te sluiten bij de wereldwijde inspanningen om de temperatuurstijging tegen 2030 te beperken.
De introductie van dubbele materialiteitsnormen is een belangrijke stap om ervoor te zorgen dat duurzaamheidsclaims van bedrijven zowel controleerbaar als impactvol zijn, waardoor het risico op greenwashing wordt verminderd en echt milieubeheer wordt gestimuleerd.
Dubbele materialiteitsbeoordelingen uitgelegd
Een dubbele materialiteitsbeoordeling is een uitgebreide evaluatie die organisaties in staat stelt om de duurzaamheids- en ESG-kwesties te identificeren die belangrijk zijn voor zowel hun activiteiten als hun stakeholders. Dit type beoordeling is essentieel bij het vormgeven van de ESG-strategie van een organisatie en bij het bepalen van de prioriteit van haar initiatieven. Het omvat een grondig onderzoek van de activiteiten van de organisatie en de activiteiten binnen de waardeketen, zowel stroomopwaarts als stroomafwaarts.
Zo staat een organisatie die haar elektriciteit betrekt van een kolengestookte elektriciteitscentrale bloot aan aanzienlijke risico's met betrekking tot milieu- en klimaateffecten, ondanks het feit dat ze niet direct betrokken is bij de exploitatie van de kolencentrale. Deze risico's worden geïdentificeerd via het dubbele materialiteitsbeoordelingsproces, waarbij de onderlinge verbondenheid van duurzaamheidskwesties in de waardeketen wordt benadrukt.
Omgekeerd, als een organisatie ervoor kiest om over te stappen op een hernieuwbare energiebron, wordt deze beslissing ook bekeken door de lens van dubbele materialiteit. Hoewel de initiële financiële investering aanzienlijk kan zijn en mogelijk een financieel risico op korte termijn inhoudt, kunnen de voordelen op lange termijn aanzienlijk zijn. Niet alleen zou de organisatie na verloop van tijd financiële winst kunnen boeken, maar het zou ook positief kunnen bijdragen aan het welzijn van lokale gemeenschappen en het wereldwijde klimaat. Dit illustreert de dubbele focus van dubbele materialiteitsbeoordelingen: ze kijken zowel naar de onmiddellijke financiële implicaties als naar de bredere maatschappelijke en milieueffecten van de acties van een organisatie.
Voorbeelden van dubbele materialiteit in verschillende sectoren
Het concept van dubbele materialiteit zet organisaties ertoe aan om hun interne en externe praktijken en de effecten daarvan op ESG-kwesties te onderzoeken, en hoe deze factoren op hun beurt hen beïnvloeden. Hier volgen verschillende voorbeelden waarbij het hanteren van een dubbel materialiteitsperspectief kan leiden tot gunstige ESG-resultaten:
- Financiële sector: Een bank kan ervoor kiezen om uitsluitend leningen te verstrekken aan bedrijven die het milieu niet schaden. Deze beslissing verbetert niet alleen de operationele prestaties en het imago van de bank, maar vermindert ook haar risico's en bevordert milieuduurzaamheid.
- Professionele diensten: Een accountantskantoor kan een welzijnsprogramma introduceren voor zijn personeel om hun gezondheid en welzijn te bevorderen. Deze strategie helpt bij het behouden en aantrekken van werknemers en vermindert het ziekteverzuim.
- Productie: Als een fabrikant overschakelt op het gebruik van duurzame, hernieuwbare energiebronnen, kan dat helpen om CO2-neutraliteit te bereiken, de plaatselijke luchtkwaliteit te verbeteren, het merk en de reputatie van het bedrijf een boost te geven en de kosten op de lange termijn te verlagen.
- Detailhandel: Een winkelier kan zijn hele toeleveringsketen evalueren en kiezen voor leveranciers die zich houden aan ethische arbeidspraktijken. Dit komt de werknemers ten goede en minimaliseert het risico op negatieve reacties van het publiek op onethisch zakelijk gedrag.
- Landbouw: Een boerderij die een nieuw systeem voor het opvangen van regenwater invoert, vermindert de afhankelijkheid van lokale waterbronnen en verlaagt na verloop van tijd de kosten.
- Energie: Een energiebedrijf dat sterk afhankelijk is van fossiele brandstoffen kan investeren in de ontwikkeling van alternatieven voor hernieuwbare energie. Zo'n investering bevordert de wereldwijde CO2-neutraliteit en trekt milieubewuste investeerders aan.
- Onderwijs: Een onderwijsinstelling die haar gender- en diversiteitsbeleid herziet om inclusiviteit te bevorderen, wordt gastvrijer voor ondervertegenwoordigde groepen en verrijkt zo haar positie als werkgever.
Waarom wordt er gedebatteerd over dubbele materialiteit?
Dubbele materialiteit heeft, ondanks het grote potentieel, tot veel discussie en controverse geleid, voornamelijk vanwege de vage en ongespecificeerde aard. Hier volgt een beknopt overzicht van enkele belangrijkste kwesties:
- Afwezigheid van een uniforme benadering: Een van de redenen voor controverse rond dubbele materialiteit komt voort uit de uiteenlopende interpretaties. Wat voor de ene entiteit als materieel wordt beschouwd, hoeft voor een andere entiteit niet dezelfde betekenis te hebben, wat leidt tot inconsistenties in de verslaglegging. Deze variatie zet de deur open voor subjectieve interpretaties en het risico op greenwashing.
- Dubbelzinnigheid over de doelgroep: Een ander twistpunt is het identificeren van het beoogde publiek voor deze openbaarmakingen. Van oudsher waren financiële verslagen gericht op investeerders, waarbij werd ingespeeld op hun specifieke eisen en expertise in het navigeren door complexe financiële documenten. Dubbele materialiteit verbreedt dit bereik echter naar een breed scala aan belanghebbenden, zoals non-profits, werknemers, vakbonden, lokale gemeenschappen en het bredere publiek. Deze diversiteit roept vragen op over de vorm en het doelpubliek van deze rapporten, vooral wanneer financiële gegevens voor velen moeilijk toegankelijk kunnen zijn.
- De definitie van 'materieel' blijft ongrijpbaar: Tot slot blijft het moeilijk om te definiëren wat een materiële impact is op het milieu, het klimaat of andere ESG-zorgen. Het debat draait om de vraag of materialiteit uitsluitend betrekking moet hebben op investeerders of dat het ook de belangen van het algemene publiek moet omvatten, waarbij effecten als materieel worden beschouwd als ze van belang zijn voor een 'redelijk persoon'. Dit introduceert echter een zekere mate van subjectiviteit bij het bepalen wie in aanmerking komt als 'redelijk persoon'.
Ondanks deze uitdagingen maken organisaties zoals de International Financial Reporting Standards Foundation (IFRS) en initiatieven zoals de International Sustainability Standards Board (ISSB) vorderingen bij het aanpakken van deze problemen binnen de financiële sector door te pleiten voor het opnemen van klimaatgerelateerde en ESG-kwesties in materialiteitsoverwegingen.
Bovendien verbetert de nieuwe CSRD van de EU het kader voor financiële informatieverschaffing, wat een teken is van vooruitgang in de aanpak van dubbele materialiteit. Laten we dit verder onderzoeken door te kijken hoe de EU dubbele materialiteit benadert.
De EU-aanpak van dubbele materialiteit: NFRD & CSRD
De Europese Unie heeft het concept van dubbele materialiteit aanzienlijk gesteund en effectief verankerd in haar regelgevende structuren voor duurzaamheidsrapportage. Deze regelgeving erkent de observatie dat het overkoepelende onvermogen van de samenleving om milieu- en sociale kosten te verantwoorden, soms heeft geleid tot scenario's waarin schadelijke bedrijfspraktijken op deze gebieden zijn beantwoord met financieel gewin, waardoor het welzijn van de planeet en sociale gelijkheid zijn opgeofferd.
Hieronder volgt een overzicht van hoe deze regelgevende kaders de principes van dubbele materialiteit incorporeren:
NFRD
De EU Richtlijn Niet-financiële Rapportage (NFRD), die sinds 2017 van kracht is in alle EU-lidstaten, verplicht grote organisaties van openbaar belang, waaronder beursgenoteerde organisaties, banken en verzekeringsmaatschappijen, om hun ESG-praktijken en klimaatgerelateerde informatie openbaar te maken.
De richtlijn hanteert een dubbel materialiteitsperspectief en vereist dat gereguleerde entiteiten klimaatgerelateerde informatie openbaar maken die van invloed is op de waarde van de organisatie, en rapporteren over activiteiten die ESG-kwesties of klimaatverandering beïnvloeden.
Ondanks de bedoelingen is de NFRD bekritiseerd vanwege de te brede rapportagevereisten, die volgens critici niet genoeg details bieden voor investeerders en belanghebbenden om de ESG-impact van een organisatie nauwkeurig te kunnen beoordelen.
CSRD
De introductie van de CSRD wijzigt de bestaande NFRD, met implementatie vanaf 2024. Deze richtlijn breidt de reikwijdte van de NFRD uit naar kleine en middelgrote ondernemingen (MKB, met uitzondering van micro-ondernemingen) die worden beschouwd als organisaties van openbaar belang, en verplicht hen te rapporteren over verschillende duurzaamheidskwesties die relevant zijn voor hun activiteiten.
Bovendien eist de CSRD gedetailleerde rapportage over hoe duurzaamheidskwesties de organisatie beïnvloeden, evenals de effecten van de organisatie op maatschappelijke en milieuaspecten, waarbij een dubbel materialiteitskader wordt gehanteerd. Deze benadering vereist dat organisaties informatie openbaar maken over zowel de uitdagingen waarmee ze worden geconfronteerd als gevolg van duurzaamheidskwesties en de operationele effecten ervan.
De CSRD benadrukt een dubbel materialiteitsperspectief en definieert dit als het begrijpen van zowel de risico's voor de organisatie als haar impact als afzonderlijke overwegingen van materieel belang. Deze richtlijn verplicht rapporterende bedrijven ook om rekening te houden met de verschillende gebruikers van hun verslagen en ervoor te zorgen dat de informatie op de juiste manier is afgestemd op entiteiten zoals investeerders, non-profitorganisaties en het algemene publiek.
De timing van de CSRD, die vanaf 2024 gefaseerd wordt ingevoerd, is cruciaal en schetst een schema voor naleving door verschillende soorten organisaties in de komende jaren:
- Tegen januari 2024 moeten entiteiten die momenteel onder de NFRD vallen, namelijk grote EU-entiteiten van openbaar belang en hun belangrijke dochterondernemingen met meer dan 500 werknemers, aan de richtlijn voldoen.
- Tegen januari 2025 breidt de richtlijn zich uit tot alle andere grote entiteiten binnen de EU die voorheen niet onder de NFRD vielen, met inbegrip van grote niet-EU-entiteiten of moedermaatschappijen die op een door de EU gereguleerde markt zijn genoteerd, met meer dan 250 werknemers.
- Tegen januari 2026 vallen alle in de EU beursgenoteerde kmo's eronder.
- Tegen januari 2028 omvat het entiteiten van buiten de EU die niet op een door de EU gereguleerde markt zijn genoteerd maar wel binnen de EU actief zijn.
Hoe dubbele materialiteit te integreren in uw ESG- en duurzaamheidsprogramma's om te voldoen aan de CSRD van de EU
Nu dubbele materialiteit steeds belangrijker wordt, is dit het moment om de implicaties ervan voor uw organisatie te overwegen. Elke organisatie heeft een eigen benadering van dubbele materialiteit, die de specifieke operationele context weerspiegelt, maar hier zijn enkele universele stappen om het proces op gang te helpen:
Stap 1: Identificeer uw verplichtingen
De noodzaak om bekend te maken of te rapporteren verschilt per geografie, sector en organisatiegrootte. Het is cruciaal om te beginnen met een duidelijk begrip van de regelgeving die uw rapportageverplichtingen voorschrijft voor zowel financiële als niet-financiële gegevens. Dit inzicht zal ook helpen om een onderscheid te maken tussen wat materieel en wat immaterieel is voor uw organisatie.
Stap 2: Voer een dubbele materialiteitsanalyse uit
Dit proces stelt je in staat om inzicht te krijgen in de effecten, risico's en kansen die specifiek zijn voor jouw organisatie. Het uitvoeren van een dubbele materialiteitsevaluatie is een strategische stap voor het bepalen van je ESG/duurzaamheidsdoelen en het prioriteren van acties om risico's effectief te beperken.
Stap 3: Documenteer uw benadering van dubbele materialiteit
Naleving van veel raamwerken voor dubbele materialiteit vereist gedetailleerde documentatie van je plannen, managementstrategieën, budgettering en uitvoering vanuit dit perspectief. Of het nu gaat om het houden van interviews met belanghebbenden, enquêtes, scenarioanalyses of andere vormen van onderzoek, het bijhouden van uitgebreide documentatie is essentieel.
Stap 4: Gegevens nauwkeurig verzamelen en rapporteren
Effectieve dubbele materialiteitspraktijken brengen het verzamelen en rapporteren van een breed spectrum aan financiële en niet-financiële gegevens met zich mee, wat complexiteit met zich mee kan brengen. In plaats van te vertrouwen op spreadsheets, verzamel al je gegevens en informatie in één systeem met behulp van een oplossing zoals het AMCS Sustainability platform.
AMCS, een wereldwijde leider in milieu-software-oplossingen, heeft Quentic & FigBytes, marktleiders in veiligheid en duurzaamheid, verenigd als aanvulling op haar wereldwijde suite van technologische oplossingen die fundamentele industrieën aandrijven.
De platforms Quentic en FigBytes combineren gegevensverzameling, -beheer en -berekening met krachtige rapportagetools die elke EHSQ- en duurzaamheidsuitdaging vereenvoudigen. Door belanghebbenden te ondersteunen van de directiekamer tot de assemblagelijn, zorgen AMCS, Quentic en FigBytes voor slimmere, veiligere en duurzamere activiteiten.
Met de grote tijdsinspanning en de hoeveelheid gegevens uit verschillende regio's die nodig zijn voor een CSRD-rapport, kan cloud-gebaseerde software zoals het AMCS Sustainability Platform:
- Een materialiteitsbeoordeling uitvoeren en een materialiteitsmatrix opstellen
- Het verzamelen van gegevens stroomlijnen en duurzaamheidsinformatie centraliseren om het naleven van CSRD dubbele materialiteit te vereenvoudigen
- Methodologieën bijwerken die worden gebruikt om te voldoen aan internationaal erkende raamwerken zoals CSRD
- Rapporten aanpassen om te voldoen aan de eisen van individuele ESG-standaarden, waaronder ESRS