Wilt u meer weten?

Arbeidsveiligheid

Met de Bradley-curve naar meer arbeidsveiligheid

Zo meet u de rijpheid van uw bedrijfscultuur en verlaagt u blijvend het percentage ongevallen

10 minuten05/07/2022

Door Stefan Bartel

Slechts weinig leidinggevenden weten dat arbeidsveiligheid direct verband houdt met de rijpheid van de bedrijfscultuur. Om dit causale verband duidelijker te maken werd de Bradley-curve ontwikkeld. Wat deze duidelijk laat zien: gemotiveerde medewerkers die zich vereenzelvigen met hun bedrijf, verantwoordelijkheid nemen en gezondheid en veiligheid op de werkplek als een gemeenschappelijke waarde zien, zijn bij minder bedrijfsongevallen betrokken.

De basistheorie achter de Bradley-curve is dat veruit de meeste bedrijfsongevallen worden veroorzaakt door menselijk gedrag of daardoor in elk geval niet worden voorkomen. Het gedrag van medewerkers wordt nog eens in belangrijke mate bepaald door de volgende factoren:

  • De intrinsieke motivatie van een mens: deze motivatie hebben uw medewerkers tijdens hun socialisatie verworven en brengen ze mee naar het bedrijf. 
  • De kwaliteit van de leiding: het gedrag van het personeel wordt sterk gekenmerkt door dat wat op directieniveau wordt voorgeschreven, voorgeleefd en toegelaten. De kwaliteit van het werk van leidinggevenden is dus direct terug te zien in het aantal ongevallen. 
  • De bedrijfscultuur: daaronder moet worden verstaan het gedrag dat door de meerderheid als goed en gewenst wordt gezien. Het gedrag van de medewerkers is altijd een afspiegeling van de bedrijfscultuur.

Als u dus invloed op het percentage ongevallen wilt uitoefenen en veilig gedrag van medewerkers stimuleren, zou u bij de factoren leiding en bedrijfscultuur moeten beginnen. De intrinsieke motivatie wordt daardoor indirect ook beïnvloed.

Dit artikel vertelt u hoe u met behulp van de Bradley-curve kunt vaststellen waar uw bedrijfscultuur staat en welke stappen u nog moet nemen bij de verdere ontwikkeling tot een veilig toekomstbestendig bedrijf met gemotiveerde medewerkers en een dalend ongevallenpercentage.

Wat is de Bradley-curve?

De Bradley-curve maakt de samenhang zichtbaar tussen ongevallenpercentage en bedrijfscultuur. De curve dient uiteindelijk voor de beoordeling van de veiligheidscultuur en laat optimalisatiemogelijkheden binnen de huidige situatie zien. De curve werd in 1995 ontwikkeld door DuPont-medewerker Berlin Bradley. Hij bundelde zijn theoretische kennis in een matrix, die hij vervolgens wetenschappelijk bewees.

De Bradley-curve laat 4 niveaus zien waarop een bedrijf zich qua veiligheidscultuur bevindt en van waaruit het zich verder kan ontwikkelen. Op het eerste niveau bevinden zich de bedrijven waar vaak ongevallen gebeuren. Daartegenover staat het vierde niveau met bedrijven waarin slechts weinig of helemaal geen ongevallen gebeuren. Daartussen zijn er nog gradatieniveaus. Elk niveau wordt door een gedragsfundament qua arbeidsveiligheid gekenmerkt. Daaraan ten grondslag ligt de vraag: wat is de basis, waarop bouwen we wanneer het erom gaat ongevallen te vermijden – op instincten, regels en supervisie, eigen verantwoordelijkheid of groepsverantwoordelijkheid?

Niveau 1: Reactieve arbeidsveiligheid op basis van instincten

Medewerkers nemen geen verantwoordelijkheid als het om arbeidsveiligheid gaat. Daardoor is veiligheid meer een kwestie van toeval en worden ongevallen gezien als onvermijdelijk onderdeel van de werkzaamheden 

Niveau 2: Afhankelijke arbeidsveiligheid op basis van regels en supervisie 

Voor medewerkers betekent arbeidsveiligheid dat ze regels volgen die hen door het management worden voorgeschreven. Dat gaat er dan weer vanuit dat het ongevallenpercentage zou dalen wanneer het personeel zich gewoon maar aan deze regels zou houden. De leiding legt dus druk op. 

Niveau 3: Autonome arbeidsveiligheid door zelfbesef van de medewerkers 

Medewerkers zien arbeidsveiligheid als iets dat bij henzelf ligt. Ze nemen verantwoordelijkheid voor zichzelf en zien de logica van maatregelen op het gebied van arbeidsveiligheid. 

Niveau 4: Onderlinge verantwoording door arbeidsveiligheid en gezondheid als gemeenschappelijke waarde

Arbeidsveiligheid zit ingebakken in het DNA van het bedrijf. Medewerkers nemen verantwoordelijkheid voor zichzelf en voor anderen. Ze accepteren geen lage normen en risico’s. Ze onderzoeken onveilig gedrag grondig en beseffen dat verbetering en een ongevallenpercentage van nul alleen als team kunnen worden bereikt.

Simpel gezegd laat de Bradley-curve de mogelijke ontwikkeling van de veiligheidscultuur binnen het bedrijf zien, van een aanvankelijk reactieve instelling tot het doel dat arbeidsveiligheid niet meer alleen de verantwoordelijkheid van het management is, maar dat medewerkers los van elkaar eerst verantwoordelijkheid voor zichzelf en dan voor zichzelf én voor anderen nemen.

De rijpheid van de veiligheidscultuur bepalen

De volgende aanvulling van de Bradley-curve geeft u een beter inzicht in uw bedrijf zodat u het gemakkelijker in de curve kunt positioneren:

verlengde bradley curve

Naast het gedragsfundament dat in de Bradley-curve van DuPont per fase wordt gedefinieerd, weerspiegelt elk afzonderlijk niveau in de Bradley-curve de instelling tegenover ongevallen die in het bedrijf heerst. Wanneer u uw bedrijf wilt indelen, houd dan rekening met hoe de directie, leidinggevenden en medewerkers tegen het aantal ongevallen binnen het bedrijf aankijken. Worden ongevallen als normaal gezien en wordt er niet naar gestreefd het aantal zo laag mogelijk te houden – helemaal volgens het motto ”Ongevallen zijn normaal” of “Waar gehakt wordt, vallen spaanders”? Dan bevindt uw bedrijf zich op het eerste niveau en moet het, om het volgende niveau te bereiken, streven naar bewustmaking van leidinggevenden met betrekking tot hun verantwoordelijkheid op het gebied van arbeidsveiligheid.

Elk niveau wordt daarnaast gekenmerkt door de motivatie van de medewerkers om bij te dragen aan arbeidsveiligheid en het vermijden van ongevallen en door het motto van de heersende managementstijl.

Met het oog op het specifieke gedragsfundament van elk niveau dat als doorslaggevend wordt beschouwd voor het vermijden van ongevallen en betere arbeidsveiligheid, ontstaan op een gegeven moment een bepaald soort activiteiten en maatregelen op het gebied van arbeidsveiligheid, die deze fundamenten moeten leggen. Hierdoor ontwikkelt zich weer een vorm van verantwoordelijkheid, die door verschillende personen of groepen wordt overgenomen en waargenomen, steeds afhankelijk van de rijpheid van de cultuur.

Neem de matrix systematisch door om het niveau van uw bedrijf duidelijk te bepalen. Let daarbij in het bijzonder op de “stem van het volk” en stel uzelf de vraag wat uw medewerkers vinden van het onderwerp arbeidsveiligheid en hoe ze daar invulling aan geven. Deel uw bedrijf vervolgens in op een schaal van 1-12.

Medewerkersonderzoek over de veiligheidscultuur

Doe deze beoordeling niet in uw eentje. Laat de Bradley-curve zien aan uw collega’s, medewerkers of het management om het bedrijf realistisch in te delen. Is dat niet mogelijk, stel uzelf dan ten minste twee vragen:

  • Waar denkt u dat uw medewerkers zichzelf en hun directe leidinggevende neerzetten?
  • Waar denkt u dat de directie zichzelf en hun medewerkers neerzet?

In bovenstaand diagram is het resultaat van een enquête onder medewerkers als voorbeeld weergegeven. Hieruit blijkt dat veel medewerkers van dit voorbeeldbedrijf de veiligheidscultuur, zoals die door het personeel (X-as) en het management (y-as) wordt beleefd, op de laagste ontwikkelingsniveaus van de Bradley-curve plaatsen.

Goed om te weten

Voor leidinggevenden is het belangrijk te begrijpen dat alle stemmen in de rode velden rechts van de diagonaal bijzonder kritisch moeten worden bekeken. Waarom dat zo is? Bij deze stemmen zijn de medewerkers naar eigen inzicht verder ontwikkeld dan hun directe leidinggevende. Leidinggeven in de zin van het verbeteren van de arbeidsveiligheid is op deze basis erg lastig. Leidinggevenden moeten eerst beslist een manier zien te vinden om een ander effect op hun team te hebben. Aldus toegepast is de Bradley-curve een uitstekend kennisinstrument om verdere ontwikkeling binnen het bedrijf, vooral binnen het management, te realiseren.

Bereik het volgende niveau op de Bradley-curve

Nadat u de huidige status van de veiligheidscultuur van uw bedrijf hebt bepaald, is het meestal niet zo moeilijk verdere stappen op weg naar verbetering in gang te zetten. Kijk naar de betreffende kenmerken van het volgende niveau en bedenk met welke middelen u die kunt bereiken. Bereidheid tot veranderen vereist daarbij altijd initiatieven die door alle bedrijfsniveaus moeten worden onderschreven.

De volgende vragen zetten vaart achter de ontwikkeling van het bedrijf: 

  • Waar plaatsen wij onszelf op de Bradley-curve en welke te nemen maatregelen leiden wij daaruit af? 
  • Hoe kunnen wij het teamdenken verbeteren en welke regels en normen dragen bij aan een veilige bedrijfscultuur? 
  • Wat kan het management doen om de cultuuromslag te bevorderen? 
  • Hoe kan leiding nog beter zichtbaar worden en voor verandering in het bedrijf staan? 
  • Waar staan de medewerkers? 
  • Hoe beoordelen medewerkers het management? 

De beslissende stap naar een betere veiligheidscultuur is de overgang van het tweede naar het derde niveau. Tot het tweede niveau handelen medewerkers omdat ze het moeten, dus onder dwang. Druk is hierbij het bepalende instrument voor de leiding. Vanaf het derde niveau handelen medewerkers echter omdat ze dat zelf willen – hier zijn empowerment, identificatie en betrokkenheid typerend voor de leiderschapsstijl. Het opzetten en uitbouwen van een systeem voor personen die verantwoordelijk zijn voor veiligheid is pas vanaf het derde niveau lonend, net als het opzetten van een proces voor aanwezigheidsverbetering. Waar druk wordt ingezet als instrument voor gedrag, worden gesprekken met leidinggevenden na afwezigheid in het bedrijf merendeels als kritiek gezien. 

 

Met veiligheidscultuur naar succesvol ondernemerschap

Naast het effect van de veiligheidscultuur op het ongevallenpercentage kon DuPont ook aantonen dat bij een hogere rijpheid ook kwaliteit, productiviteit en winst verbeteren

Bij deze variatie op de Bradley-curve wordt duidelijk dat hoe verder ontwikkeld uw veiligheidscultuur is, 

  • des te toekomstbestendiger en gemakkelijker uw bedrijf te veranderen is. 
  • des te duidelijker het kwaliteitsprincipe aanwezig is. 

De Bradley-curve maakt duidelijk dat een bedrijf pas vanaf het derde niveau in staat is te veranderen en daarmee toekomstbestendig is, want stijgende kwaliteit en productiviteit gaan hand in hand met betere prestaties van de medewerkers. 

 

Conclusie

Wie goed is in arbeidsveiligheid, is overal goed in! En daar waar de cultuur klopt, kloppen arbeidsveiligheid, kwaliteit, productiviteit en motivatie van medewerkers ook. 

Om arbeidsveiligheid tot een bedrijfscultuur te maken die daadwerkelijk wordt geleefd, zou iedere leidinggevende moeten laten zien dat dit hem persoonlijk ter harte gaat. Dat is de voorwaarde voor een fundamentele geloofwaardigheid waarop maatregelen en methoden kunnen worden gebaseerd. Daar waar alleen over methoden wordt gesproken en de intrinsieke motivatie van het management niet centraal staat, is het proces gedoemd te mislukken. Ook moeten alle methoden worden aangepast aan de bestaande cultuur en de medewerkers in het bedrijf. Sla geen niveau over, maar werk de Bradley-curve stap voor stap af om succes te hebben. Niet zelden is men tien jaar verder voordat niveau een is verbeterd tot niveau vier.

Bartel is een gerenommeerd expert in leadership communicatie en Safety Culture Coach®. Hij verzorgt niet alleen professionele training van leidinggevenden bij bedrijven, maar geeft in zijn Stefan Bartel Academy ook opleidingen tot Safety Culture Manager®.

Al ruim 35 jaar geeft de van huis uit machinebouwer en vroeger ontwikkelingsingenieur bij Daimler-Benz zijn kennis met succes door – als docent, trainer, spreker en auteur van boeken.

 

Stefan Bartel
Stefan Bartel

X